• با «عالیه شکربیگی» ؛سلامت اجتماعی و حقوق بشر می تواند «پیام صلح‌» ما را به جهان بفرستد

♦به گزارش سلام نیوز بحث سلامت اجتماعی یکی از مهم ترین موضوعات روز و کلیدی کشور است که در دو بعد داخلی و خارجی مصداق و معنا پیدا می کند و ارتباط تنگانگی نیز با حقوق بشر و حقوق شهروندی دارد و توجه به آن در رسانه و کار متمرکز روی آن ،می تواند علاوه بر اثر مثبت داخلی، در عرصه بین الملل نیز در نقش یک دیپلماسی فعال و اثرگذار عمل نماید که در وجهه سازی ، تسهیل اهداف و منافع ملی و نیز افزایش حس خوشبختی و رضایتمندی در داخل و نیز در سطح انسانی(کل جامعه بشری) اثر گذار باشد.

22:7:18

به همین مناسبت و برای درک بهتر به گفت‌وگو  با خانم دکتر «عالیه شکر بیگی» رئیس کارگروه خانواده در معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری ،جامعه شناس و استاد دانشگاه، نشسته ایم.

از شما دعوت می کنیم گفت‌وگوی ایشان با سلام نیوز را بخوانید:

*محبت می فرمائید با توجه به تعریفی که از سلامت اجتماعی در متون بین الملل و نیز در تحقیقات داخلی مانند وزارت بهداشت و درمان و سازمان مددکاری و مانند آن وجود دارد ،تعریف مختصر و مفیدی از سلامت اجتماعی  ارائه دهید؟

شکر بیگی: باید عرض کنم که مفهوم سلامت اجتماعی دارای ابعاد بسیار و متنوعی است و هم از عوامل داخلی هم بیرونی اثر می پذیرد و اثر می گذارد. جامعه ای سالم است که در آن خشونت نباشد و کرامت انسانی معنا داشته باشد، پيمان­ هاي بين­ المللي مرتبط با حقوق انسان­ ها، حقوق شهروندی و حقوق بشر رعايت شود. با فقر مبارزه شود. در اتباط با سلامت اجتماعی به سطوح خرد، میانه و کلان باید توجه کرد.

همچنین در بحث سلامت اجتماعی باید به ابعاد نظام فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و تکریم و کرامت انسانی باید توجه کنیم تا درک جامع تری از آن داشته باشیم.

با توجه به مقدمه‌ای که خدمتتون عرض کردم شرایط رفاه و امنیت انسانی ،شبکه روابط اجتماعی مثل خانواده و اجتماع ، کیفیت و کمیت و وسعت ورود اشخاص به اجتماع همه بر مقوله سنجش سلامت اجتماعی در افراد مهم است. 

سلامت اجتماعی در سطوح خرد را در نظر بگیرید ؛شامل عملکرد ذهنی و روانی افراد،پذیرش خود، رشد شخصیی، روابط با دیگران، تسلط بر محیط خود و وفق پیدا کردن با آن و ضد اجتماع عمل نکردن، هدفمند بودن در زندگی همه و همه از معیارهای بارز سلامت اجتماعی در بعد فردی است. به این نکته توجه بفرمایید که سلامت اجتماعی در واقع زیر مجموعه یکی از شاخصه‌های سرمایه اجتماعی هم می‌تواند باشد. سرمایه اجتماعی چیست؟سرمایه اجتماعی رو با شاخه های آن می شناسند که شاخصه های مهمش مثل اعتماد ،مشارکت اجتماعی، هنجارها و مانند آن است و افزایش سرمایه اجتماعی می تواند به افزایش سلامت اجتماعی بیانجامد.

*گفته شده است سلامت اجتماعی یکی از ابعاد مهم نشان دهندگی توسعه یافتگی کشورهاست و حرکت آن ها در این مسیر است ،چگونه این مساله را تحلیل می فرمائید؟ سلامت اجتماعی چه تاثیری بر رشد و پیشرفت جوامع بر عهده دارد؟

شکر بیگی: سلامت اجتماعی بی تردید در توسعه و رشد جوامع بسیار تاثیر گذار است. جامعه سالم و ايمن، جامعه اي است كه نه تنها سلامتي در آن حاكم باشد، بلكه عوامل تهديد كننده سلامت جسماني و رواني و اجتماعی نيز از قبيل مشكلات اجتماعي، ناهنجاري، انحراف، بزهكاري و جرم در آن جامعه به حداقل رسيده و كنترل شده باشد و این از ویژگی های جامعه ی سالم و سلامت اجتماعی است که در رشد و توسعه ی جوامع بسیار تاثیر گذار است.البته قابل توجه است که در حال حاضر تعريف واحد و تلقي يكنواختي از سلامت اجتماعي وجود ندارد و از متون بیرونی و اسناد داخلی اثر می پذیرد.

به طور کل كه به سه تلقي از سلامت اجتماعی می توان اشاره کرد. تلقي اول: رابطه فرد با جامعه. تلقي دوم: ويژگي هايي در خود جامعه كه موجب سلامت (جسمي و رواني) افراد مي شود. تلقي سوم : سلامت خود جامعه. در متون بین الملل و جوامع توسعه یافته شاخصه ها و ویژگیهایی مطرح است که به نحوی نشان دهنده در بردارندگی یک جامعه از سلامت اجتماعی است.
محيط زيست پاك و امن، صلح، انصاف و عدالت اجتماعي، دسترسي كافي همگان به امنیت و ثبات و غذا، آب، سرپناه، درآمد، امنيتی که نیروهای امنیتی تامین می کنند، كار و تفريح، دسترسي كافي به خدمات سلامت، وجود فرصت هايي براي يادگيري و توسعه مهارت ها، روابط و شبكه هاي قوي و حامي يكديگر، مشاركت وسيع شهروندان در تصميم گيري، ميراث فرهنگي و معنوي غني ، اقتصاد متنوع و پویا، مصرف مسئولانه منابع به نحوي كه پايداري دراز مدت آنها تضمين شودو بسیاری دیگر از شاخصه های سلامت اجتماعی در متون بین الملل است .

*با توجه با آنچه از تعریف سلامت اجتماعی گفتید در بعد سوم خود جامعه مطرح است که به مثابه یک موجود زنده چه میزان رفتارهایی در روابط بین الملل از خود نشان می دهد. چه میزان در مباحث و دغدغه های مشترک جامعه جهانی ورود می کند و فعال است  و در مسیر صلح و امنیت و فعالیت حقوق بشری فعال است یا  در تامین مایحتاج خود در سطح بین الملل ، آن جامعه چگونه با دیگر بازیگران ارتباط می گیرد و چه رفتاری از خود نشان می دهد و فرصت ها و مخاطرات خود را چگونه شناسایی و مورد توجه دارد. پس من اینگونه نتیجه می گیرم که این جامعه در سطح بین الملل جامعه سالمی است. به نظر شما برای رسیدن به سطح سلامت اجتماعی در رکن سوم همزمان با رکن اول و دوم ،آیا ما می توانیم با استفاده از این ظرفیت هایی چون آرمانهای بشر دوستانه و حقوق بشری با توجه به اهمیت آن در تعیین روابط در سطح خارجی ،در راستای افزایش نقش خود در روابط بین الملل به عنوان یک دیپلماسی فعال بهره ببریم و همچنین به سلامت اجتماعی جامعه در هر سه رکن کمک کنیم؟

شکر بیگی: بله من در این بخش به «سیاست اجتماعی» و کاربردش در حوزه سلامت در داخل و خارج اشاره می کنم که یک کلید اساسی است. بحث سیاست اجتماعی در تحقق سایر حوزه هایی که ربط دارد به حیطه سلامت اجتماعی، بسیار مهم است و بدین مهناست که سایر نهادها و عواملی که باید فعال شود تا به سمت سلامت اجتماعی حرکت کنیم را چگونه وارد این عرصه کنیم . اقداماتی که در سطح داخل یا خارج باید در حیطه تحقیقی، مددکاری،شبکه سازی اجتماعی در داخل یا خارج و ارتباط گیری باید انجام شود را حتما مورد توجه و فعال سازی قرار دهیم.
البته در حیطه داخل و خارج باید همزمان قدم برداشت . هرچه در موضوعات سلامت اجتماعی داخل پیشرفت حاصل شود یعنی مشارکت و روابط و امنیت سازی و مانند آن که اشاره شد را ممکن کنیم ، این در دیپلماسی ما در عرصه بین الملل اثر دارد و هرچه در عرصه بیرونی نیز پیشرفت کنیم در مبحث سلامت اجتماعی داخل موثر و مفید است.این می تواند پیام صلح ما را برای همگان در دنیا بفرستد و در جایگاه ما نیز خیلی تاثیر دارد.

سیاست اجتماعی به طور کل اشاره دارد به کنش های مردمان و جوامع در رابطه با مسائل جامعه خود و دیگران. توصیف این کنش ها در هر سطحی می تواند موجب بهزیستی یک جامعه در ابعاد مختلف باشد و می تواند تاثیر گذار باشد روی کشورهای دیگر که با ما در ارتباط هستند و نیز بر سیاست های بین المللی ما بسیار راهگشا و تاثیر گذار است .

*پس می توان گفت سلامت اجتماعی با رویکرد انسان دوستانه و حقوق بشری، در پیشبرد و تحقق اهداف ما در سطح بین الملل یک عنصر اصلی و کلیدی است؟

شکر بیگی: بله اگر ما تلاش کنیم در بحث سلامت اجتماعی پیشگام باشیم چه در شناخت و چه در اجرا ، چه در داخل و چه در روابط خود با دیگر کشورها ،می توانیم از آن به عنوان یک پل ارتباطی با دیگر کشورها در تحقق اهداف بهره ببریم . اما دقت کنیم داخل و فعالیت های نهادهای اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی به اندازه کار بیرونی مهم است و تا داخل را مورد توجه نداشته باشیم در بحث بیرونی موفق نخواهیم بود. البته باید گفت که سلامت اجتماعی با سرمایه اجتماعی نیز مرتبط است هرچه سرمایه اجتماعی را تقویت کنیم بر سلامت اجتماعی نیز اثر دارد.

تلاش در کاهش آسیب های اجتماعی از مهم ترین گام ها در این زمینه است. همه اینها تاثیر گذاره در روابط بین الملل . کشوری که آسیبهای اجتماعی خود را به طور جدی تقلیل دهد این بر این بحثی که شما مظرح می کنید بسیار اثر دارد. لزوم امنیت اجتماعی وروانی نیز مهم است که هرچه از بیرون بینند ما با اینها مقابله می کنیم و کوتاه نمی آییم، بهتره و این می تواند در روابط ما با سازمانهای بین المللی اثر گذار باشد. خب،تحقیقاتی  صورت گرفته که کافی نیست. ما باید بیش از این تلاش کنیم در این امر و  این شاخصه ها را تقویت کنیم .

یکی دیگر از مسائلی که با سلامت اجتماعی در ارتباط است بحث امنیت داخلی و بیرونی هست که از ارکان اصلی حقوق بشر نیز هست و ما هر چه در این زمینه کار کنیم دست فعال تری خواهیم داشت . سلامت اجتماعی یک رویکرد سیستمی دارد و میزان آن در رابطه با فرد، جامعه و جهان مورد توجه است و نگاه تکریم و کرامت انسان دارد که، بله با شما موافقم ایران به شرط فعالیت در این حیطه می تواند دیپلماسی فعالی را در پیش گیرد.

 

* به نظر شما چگونه می توان از ارتباط گیری با ظرفیت های سازمان های بین المللی مثل سازمان ملل و بهداشت جهانی  در افزایش سلامت اجتماعی با رویکرد انسان دوستانه و حقوق بشری در عرصه بین الملل به عنوان یک دیپلماسی فعال بهره برد و به کمک تامین منافع کشور و اهداف ملی نیز آن را پیش برد؟

ظرفیت سازمان ملل به طبع، بر اساس زمینه های فرهنگی و اجتماعی که در جوامع مختلف می بیند یک تعاریفی در هر جامعه در نظر می گیرد و این مهم است که ما چه چیزی نشان می دهیم  که آن را برای ما برجسته تر می بیند. مثلا فرض کنید در یک جامعه سلامت اجتماعی با رویکرد حقوق انسان دوستانه و خانواده محور مطرح شود . یعنی بسیاری اقداماتی که انجام می دهد در بحث سلامت اجتماعی،  پیوست آن به سعادت انسان و خانواده و حفظ کرامت بشری منتهی می شود.

بنده بر بحث خانواده نیز تاکید دارم . یعنی در بحث حقوق انسانی و حقوق بشری و حقوق شهروندی ما به خانواده جایگاه خاص بدهیم. چرا که خانواده پایه شخصیتی افراد را می سازد و اگر پایه درست باشد سلامت اجتماعی افراد در آینده ممکن می شود.
طبعاسازمان ملل هم این توجه را دارد که ببیند کشورها چه می کند تا رویکرد خود را با آن ها تنظیم کند و ببیند چگونه با آن کشور وارد شود.
همین ویروس کرونا در شرایط کنونی را مورد توجه قرار دهید.‌امکانات سازمان ملل خیلی می تواند در راستای مدیریت رفتاری در جهان موثر باشد که واکسن عادلانه توزیع شود و در همکاری با سازمان بهداشت جهانی در این مساله مدیریت کننده عمل کند .

ولی با توجه به اینکه واکسن ها تقریبا ساخته شده و هنوز درگیر این مساله هستیم و هر روز بر انواع آن افزوده می شود این گویای این است که سازمان های بین المللی مثل سازمان ملل و سازمان بهداشت جهانی هنوز توانمندی خودشان را در بحث سلامت و سلامت اجتماعی نشان نداده اند.
سازمان ملل می تواند کمک کند و می تواند در بحث وظایف سازمان بهداشت جهانی نیز در بحث سلامت اجتماعی ورود کند و آن را جدی بگیرد و کمک کند . سازمان ملل باید روی بعد اجتماعی سلامت کار کند تا افراد در تمام جوامع و در مقابل مخاطرات مشترک به اون سطح از امنیت و مهارت مواجهه دست پیدا کنند و جهان امن تری با مخاطرات کمتر انسانی داشته باشیم .

 ما می گوییم امروز به صورت کلان خیلی در بحث سلامت اجتماعی کار نشده، شناخته نشده و باید از داخل روش کار تحقیقی شود و با سازمان ملل هم همکاری صورت گیرد.

مطلب پیشنهادی

دکتر عامری: نقش برگزاری کنفرانس دیپلماسی اسلامی در شناخت رسول مهربانی و اخلاق و مقابله با تحریف‌های مختلف

دبیرکل مجمع جهانی صلح اسلامی درباره برگزاری کنفرانس بین‌المللی دیپلماسی اسلامی، گفت: سعی می‌کنیم در …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *


9 − = چهار