•تاکید بر بُعد”ایرانیت”می‌تواند نبض جامعه را در انتخابات متحول کند

 

در گفت و گوی سلام نیوز با دکتر حمید عبداللهیان مطرح شد: توجه بیشتر به بعد ایرانیت «نبــض جامـــــعه» را تغییر خواهد داد.

با نزدیک شدن به زمان انتخابات ریاست جمهوری 1400 سوال ها و مسائل مهمی پیش روی مردم جلوه گر می شود: آیا در انتخابات شرکت کنم؟ به چه کسی رای دهم ؟ مساله مشارکت اجتماعی در انتخابات از آن دست مسائلی است که در کنار رقابت های انتخاباتی، همواره به دلایل مختلف برای دیپلماسی و سیاست خارجی کشور ، مسئولین حکومتی و نیز حیات آن جامعه ضروری بوده است.

چرا مردم مشارکت می کنند و چطور می توان چالش ها و موانع رغبت اجتماعی و مشارکت اجتماعی در انتخابات را شناسایی کرد، از آن دست سوال ها و چالش های مهم  در هر کشوری با نظام جمهوری و رای گیری است. به همین مناسبت سراغ دکتر «حمید عبداللهیان» جامعه شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران رفته ایم و گفت و گویی اختصاصی با او داشته ایم که می خوانید :

*با توجه به نزدیک شدن فضای انتخابات در کشور چه عواملی را در همین مدت باقیمانده بر روند انتخابات و مشارکت مردمی در آن اثر گذار می دانید؟

 عبداللهیان: مشارکت مردم در انتخابات به طور کلی ، فارغ از هر نوع نگاه سیاسی نیاز به سرمایه گذاری بلند مدت دارد. در بسیاری از  کشورهای جهان، این مسائل را از مدتها پیش مورد تمرکز دارند .گاه دیده می شود حداقل از یک سال پیش روی آن کار و برنامه ریزی صورت می گیرد؛ ماهی یا چند ماه یکبار نظرسنجی می‌کنند؛ تغییرات نگرش مردم، نارضایتی‌ها، رضایتمندی ها و غیره مورد سنجش قرار می گیرد.  اما در ایران دیده می‌شود که بیشتر در بازه زمانی نزدیک به انتخابات به این مسائل پرداخته می شود و از انتخابات حرف زده می شود و نظر سنجی و مانند آن صورت می گیرد. در طول سال، خبری از بررسی های کارشناسانه در رسانه ها در این رابطه دیده نمی شود . 

*در بسیاری از کشورها فرایند «انتخابات» محل نمایش دموکراسی و کسب امتیازات گوناگون در عرصه روابط بین الملل است. حتی آمار مشارکت مردمی و نحوه تعامل مردم در زمین انتخابات رصد شده و انعکاس داده می شود . به نظر شما ایران برای سرمایه گذاری میان مدت روی این مهم نیاز به چه ابزاری دارد؟

 عبداللهیان:یکی از ضروریات «آدم‌های سیاسی خوب ، خبره و مثبت» هستند. کسی که حاضر باشد ورود کند و نظر کارشناسی در این رابطه دهد. این یکی از نقاط اصلی است که می تواند اثر مثبت داشته باشد ؛و البته اثر خنثی کننده نسبت به نظر پراکنی برخی از سلبریتی ها که دانش لازم برای بیان نظر سیاسی کلان ندارند و فقط می توانند نظر شخصی خود را بیان کنند. پیدا کردن افراد خبره دانشگاهی که در این زمینه تخصص لازم را داشته باشند به حکومت و متولیان کمک خواهد کرد تا زمینه مشارکت مردمی و اعتماد سازی فراهم شود.

یکی دیگر از پتانسیل ها و ظرفیت های قابل توجه «جامعه سیاسی حامی ایران و انقلاب ایران در خارج از کشور» است. بنده یک سالی برای فرصت مطالعاتی ، خارج از ایران بودم. این مساله همزمان شد با جنایت آمریکا در قتل سردار سلیمانی. به شخصه بچه های خارج از کشور را می دیدم که برای دفاع از ایران و انقلاب و نظام ،مقابل بسیاری می ایستادند؛ بدون آنکه حمایت خاصی از آنها صورت گیرد.

برخی حتی رسانه به راه انداخته بودند. اینها ظرفیت هایی هستند که توجه بیشتر متولیان به آنها می‌تواند هم در توسعه اهداف کشور در خارج و هم در مشارکت ایرانی های خارج از کشور برای انتخابات و تعیین سرنوشت کشور اثرگذار باشد. وقتی ایرانی داخل کشور فعالیت و حضور آن ها را ببیند و این ها به مردم نشان داده شود در افزایش اعتماد اثرگذار است. 

 یکی دیگر  از نکات مهم در مشارکت مردمی و اعتماد سازی آن ها استفاده و تاکید بر بعد «ایرانیت» در کنار «اسلامیت» است .

یعنی به همان اندازه که بر بعد اسلامیت جمهوری اسلامی تاکید می‌شود بر ابعاد ایرانی آن و سابقه تاریخی کشور هم تاکید شود، تبلیغ شود و مردم با آن ها آشنا شوند تا خود را بهتر بشناسند. این باعث «تغییر نبض جامعه» خواهد شد. مسئولین باید هم در «روال عملی» هم در «ادبیات سیاسی» خود بیش از پیش بر بعد ایرانی تاکید کنند.

آقای خامنه‌ای در یکی از سخنرانی های خود پس از شهادت سردار سلیمانی گفت که مردم افتخار می کنند سردار سلیمانی از بین آنها رشد کرده است. ببینید؛ این ادبیات، ادبیات خوبی است.  استفاده از این مهم که شخصیت های بزرگی مثل سردار سلیمانی بر جنبه ایرانی بودن آن تاکید شود ، همبستگی ایجاد می کند. بسیار کمک کننده است در الگوسازی برای همه اقشار داخل جامعه؛ چراکه شخصیت‌هایی امثال سردار سلیمانی یک شخصیت ایرانی الاصل هستند و قابل معرفی به جهان.

 ما باید امثال سردار سلیمانی را به عنوان یک شخصیت بزرگ ایرانی و یک سردار ایرانی به جهان معرفی کنیم و از همین راه برای داخل سرمایه اجتماعی ایجاد کنیم.  همین باعث افزایش امید و جذب افراد می شود .بزرگ کردن جلوه های تمدنی و تاریخی در این مسیر تاثیر گذار است. 

*آیا علاوه بر سردار سلیمانی، پتانسیل های دیگری مانند او برای این تولید سرمایه وجود دارند؟

 عبداللهیان: بله؛ به جز سردار سلیمانی هستند افراد و یا قهرمان هایی که می‌توان از آنها در این مسیر استفاده کرد و با معرفی درست و دقیق آن ها به جامعه داخل و خارج باعث افزایش امید و اعتماد شد. نمونه آن « مدافعان سلامت » هستند.

چه کسی فکر می کرد در شرایط سخت کرونا که بسیاری به جان خود فکر می کنند چنین ظرفیت عمیقی در بزنگاه برای مراقبت از مردم وارد عمل شوند؟ «مدافعان سلامت» هم مانند سردار سلیمانی حس «مراقبت شوندگی» به مردم می دهند؛ که وقتی در خطر هستید کسانی هستند که برای امنیت شما از امنیت خود بگذرند . این هم پتانسیل اجتماعی خوبی برای تولید احساس امنیت و اعتماد و سرمایه اجتماعی و سپس مشارکت اجتماعی است.

 رسانه‌ها تلاش کنند به‌جای انعکاس مدام آمار فوتی ها و یا برخی خبر های بد،که ناامیدی تولید کرده و سرمایه اجتماعی را کاهش می دهد؛ بیشتر بروند به سمت اینکه، روایت ها و تلاش این قهرمانان سلامت را انعکاس دهند  و حس مراقبت کنندگی از مردم در برابر هرچیز را در آنان تقویت کنند.

انعکاس «مدافعان سلامت» باعث ایجاد قهرمان آفرینی و افزایش امید و همبستگی اجتماعی خواهد شد. مردم با دیدن رشادت های امثال سردار سلیمانی و قهرمانان سلامت و یا مانند آن، احساس تعلق خاطر بیشتری به ایران کرده و این احساس مسئولیت اجتماعی را هم تقویت می کند.

این عوامل در افزایش مشارکت اجتماعی ، بسیار اثرگذار می باشد. علاوه بر آن به جهان نشان می دهد ایرانی کیست! به جهان نشان می دهد ایرانی چطور در مواقع خطر از خود مراقبت می کند. این تصویر در دفع خیلی ناامنی ها هم اثر دارد. باید روی گفتمان ایرانیت تأکید شود و قهرمانان ایرانی برای نسل امروز شناخته شوند. این قبل از هرچیز در رسانه ها اتفاق می افتد.

*پس شما افزایش سرمایه اجتماعی را علی رغم مشکلات اقتصادی و غیره موجود ، بر افزایش همبستگی و  مشارکت مردمی  اثرگذار می بینید؟

بدون شک ما برای افزایش مشارکت اجتماعی نیاز به سرمایه اجتماعی داریم؛ حالا این سرمایه اجتماعی بر ۶ رکن می‌چرخد و از عوامل متعدد اثر می پذیرد: مشارکت مدنی، اقدامات شهروندی، عضویت در شبکه های اجتماعی، اطلاعات و تبادل دانش، ارتباط و تعامل و مشارکت های دیگر
پس برای اینکه افزایش مشارکت اجتماعی و سیاسی داشته باشیم، باید سرمایه اجتماعی را از جوانب مختلف تقویت کنیم .

مهمترین عامل در تقویت سرمایه اجتماعی «اعتماد» است ؛ اینکه ضریب اعتماد مردم نسبت به جامعه و حکومت و مسئولین افزایش یابد باعث سرمایه اجتماعی می شود. از مهم ترین ظرفیت ها همین نیروهای حمایتی هستند که حس امنیت و اعتماد را تقویت می کنند.

 تقویت حس امنیت و مراقبت گری از عواملی است که مردم را به سمت مراقبت کنندگان خود می کشد. این باعث افزایش سرمایه اجتماعی می‌شود ولی برعکس انعکاس بیش از حد دزدی‌ها ، کلاهبرداری ها و بزرگ کردن این اشخاص، باعث گریز سرمایه اجتماعی و افزایش بی اعتمادی و بی رغبتی مردم می شود .

لذا اینکه رسانه چه چیزی را منعکس کند، یا مسئولین و متولیان چه کنند همه بر  افزایش و کاهش  سرمایه اجتماعی و اعتماد و مشارکت اثرگذار است. 

افزایش و تقویت اعتماد در جامعه مهم ترین عاملی است که با وجود همه مشکلات، باعث مشارکت سیاسی خواهد شد .

مسئولین ،رسانه‌ها ، نخبگان و همه مردم می‌توانند در افزایش و کاهش این سرمایه اجتماعی و اعتماد اثرگذار باشند.

*فضای واقعی یا مجازی چطور؟

 عبداللهیان: فضای واقعی و مجازی هر دو بر روی این می‌تواند اثرگذار باشد. همه اینها هم در فضای واقعی و هم مجازی اتفاق می افتد. 

*در آخر اگر نکته ای دارید با کمال میل شنوا هستیم؟
عبداللهیان: نکته آخر تاکید بر استفاده از متخصص ترین افراد در کشور است. تخصص اگر عمیق و واقعی باشد تعهد آفرین است.  یکی از مهمترین مسائل در افزایش اعتماد مردم علاوه بر آنچه گفته شد استفاده از همین متخصصین است. فقط به تخصص یا تعهد به تنهایی توجه نشود. تخصص و تعهد در کنار هم معنا می‌یابد. اما یک فرد متخصص اگر حقیقتاً متخصص باشد همراه آن تعهد پیدا می کند. کسی که بی تعهدی می کند شما بدانید دانش را هم درست دریافت نکرده. توجه به هر یک از این دو به تنهایی می‌تواند آسیب‌زا باشد و باعث کاهش اعتماد مردم به مسئولین و متولیان و در نتیجه کاهش سرمایه اجتماعی و کاهش مشارکت در انتخابات باشد و عکس آن می‌تواند روند رو به رشدی در افزایش رضایتمندی و مشارکت اجتماعی داشته باشد./پایان

مطلب پیشنهادی

نتایج و دستاورد وبینار سازمان ملل درباره محیط زیست و توسعه

مجمع عمومى سازمان ملل در سال 1989 تصمیم گرفت که به منظور شناساندن مفهوم توسعه …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *


1 + دو =