راهکارهای ۶ گانه برای کاهش تنش میان ایران و آمریکا و تنش زدایی در عرصه بین الملل
8 آذر 1400
اخبار, بین الملل
با دوستانتان به اشتراک بگذارید
ویلیام بیمن*: همیشه فرصتی برای ابتکارات جدید در سیاستهای تنش زایی در همه سطوح در عرصه میان ملل وجود دارد. ما امیدوارانه شاهد و خواهان تغییر سیاست خارجه آمریکا نسبت به ایران و جهان و کاهش تنشهایی هستیم.
دولت ترامپ در مورد همکاری با نهاد بینالمللی خصمانه و خشونت زا رفتار کرد و در حقیقت اصلا همکاری نکرد. رفتار دولت ترامپ با سازمان ملل و بسیاری کشورها خصمانه بود، با توافقات چندجانبه خصومت و دشمنی داشت و رویکرد جنگ طلبانه و خشونت را گسترش میداد، آنها پیمانها و همکاریهای منطقهای را کنار گذاشتند و معاهدات را لغو یا نادیده گرفتند. این روند نسبت به جهان و کشورها در ارتباط با یکدیگر باید از سوی دولت بایدن تغییر کند.
مهمترین موضوع در تغییر دولت آمریکا این است که مایک پمپئو و رویکردهای او حذف شده است اما این به معنای اعتماد نسبت به تنش زدایی دولت کنونی نیست و این دولت باید در عرصه عمل نشان دهد تغییر کرده و راه تنش زدایی و تغییر رویکردهای جنگ طلبانه را در پیش گرفته است. پمپئو به عنوان یک ایدئولوگ راستگرا با هر ملت دیگری که در خارج از ایالات متحده است و در گذشته با او اختلاف داشته، دشمن بود و روابط خصمانه را تبلیغ میکرد. عبور از این نگاههای غلط با جرات تام باید دستور وزارت خارجه کنونی ایالات متحده باشد و این باعث بهبود عملکرد ایالات متحده در امور خارجی و توسعه صلح و ثبات میشود. جو بایدن در انعقاد برجام نقش مهمی داشت. ترامپ نه به این دلیل که فکر میکرد این یک سیاست خوب است، بلکه به این دلیل که میخواست هر دستاوردی را که رئیسجمهور اوباما انجام داده بود و بسیار نگاه سیاسی غلیظ و تنش زا داشت، نابود کند،و با آن مخالفت کرد. به یاد داریم که پیش از انتخابات برجام را محکوم کرده بود و هر نگاهی که باعث صلح در عرصه بین الملل شود با یک نه، از سوی دولت ترامپ روبرو بود. متاسفانه یک نگاه بنیادین غلط در آمریکا وجود دارد و آن دشمنی افزایی و طرفدار مداخله نظامی و دوری از صلح با برخی کشورهاست و این بر برخی سیاست های اجرایی اثر سوء دارد. امیدواریم دولت جدید و وزارت خارجه آمریکا اجازه ندهد چنین اتفاقی بیفتد و از رویکردهای پیشین فاصله بگیرد و راه تنش زدایی و پایبندی به معاهدات خود را دنبال کند و به ایجاد نظم مفید جهانی منجر شود. واقعیت سیاست در ایالات متحده باید مورد توجه قرار گیرد.
برای کاهش تنش میان ایران و آمریکا به طور کل که به نفع مردم هر دو کشور است و نگاه تنش زدا و اجتناب از جنگ را در عرصه جهانی تشویق میکند به مواردی باید اشاره کرد: یک اقدام فوری در این زمینه رفع موانع واردات داروها، مواد غذایی و تجهیزات مکانیکی ویژه برای ایمنی عمومی است (به عنوان مثال قطعات هواپیما). این موارد در حال حاضر از تحریمها معاف هستند، اما دفتر کنترل داراییهای خارجی خزانهداری ایالات متحده به طور غیرقانونی از این واردات جلوگیری کرده است.
گذشته از حذف تحریمهای اقتصادی، لغو ممنوعیت سفر به کشورهای ملتهای اسلامی، باید کاری باشد که بدون تردید بایدن بلافاصله انجام خواهد داد و به راحتی میتواند این کار را انجام دهد زیرا این امر منحصراً شامل ایران نمیشود.
سومین اقدام مقدماتی برای کاهش تنشها این است که تبادل آموزشی و فرهنگی و بازگشت رونق گردشگری به ایران در این زمینه بسیار کمک خواهد کرد.
من معتمد موسسه مطالعات ایران در آمریکا هستم. این موسسه ۶۰ سال است که وجود دارد. در حال حاضر مجوز ارائه بورس تحصیلی پژوهشی برای دانش پژوهان ایرانی را دارد و مشتاقانه به آنها اعطا میکند. این موسسه خصوصی است، وابسته به دولت ایالات متحده نیست (اگرچه از وزارت امور خارجه کمک مالی دریافت میکند که هیچ شرایطی غیر از بورس تحصیلی برای آن ندارد). امیدوارم دولت ایران از مبادلات غیردولتی و بازگشت گردشگری به عنوان راهی برای بهبود روابط استقبال کند.
جدا از لغو تحریمهای اقتصادی، لغو تحریمهای سفر برای مقامهای ایرانی و مقامهای آمریکایی که مایل به رفتن به ایران هستند، بسیار مثمر ثمر خواهد بود. اگر رویاهای من به حقیقت میپیوستند، ملاقات ظریف و وزیر خارجه جدید را تصور میکردم. این کار ارزش نمادین بسیار بالایی خواهد داشت.
در گذشته مبادلات ورزشی (به عنوان مثال کشتی یا فوتبال و اسب دوانی) در ایجاد احساسات مثبت بسیار موثر بوده است. این هم به عنوان پنجمین راهکار میتواند از سر گرفته شوند.
ششمین راهکار این است که ایران و ایالات متحده وبسیاری دیگر کشورها برای کاهش اختلافات به واسطه و قهرمان احتیاج دارند، زیرا این دو کشور در حالت “قهر” با یکدیگر قرار دارند. ما به راهی برای “آشتی” نیاز داریم. عمان، هند و آلمان، میتوانند این نقش را بازی کنند.
دررابطه با روابط اروپا و آمریکا بادی گفت که پیش بینی میشود این روابط بلافاصله بهبود یابد. اروپا معتقد است اکنون همه چیز دوباره متحول و به نفع احسنت پیش خواهد رفت. بازگشت به شرایط مطلوب با اروپا یکی از اولین مواردی است که جهان از این کشور انتظار دارد.
*استاد دانشگاه مینهسوتا
با دوستانتان به اشتراک بگذارید