•باید برای«جوان امروز» در حیطه «تولید فرهنگی» سرمایه گذاری کرد

♦در گفت و گوی سلام نیوز با «میلاد رضوانفرد» یکی از جوانان فعال در حوزه تولیدات فرهنگی و مدیر مسئول نشر می خوانید: باید برای جوان امروز “تولید فرهنگی” و برنامه داشت، پیشنهاد داد و تسهیل گری فرهنگی کرد؛ در غیر این صورت آسیب خواهیم خورد.

نسل جوان امروز مانند تمام نسل های پیش از خود و شاید بیشتر از آنها نیاز به تغذیه فکری و خوراک روحی دارد. در دنیای پیچیده و شبکه مانند عصر کنونی که بشر با انواع و اقسام تصاویر، سخنان، گفتمان ها، تولیدات سینمایی و مجازی و چه و چه روبروست ،نیاز به وعده غذایی روح به مثابه وعده غذایی جسم برای سلامت و بقای آن جامعه حیاتی و ضروری است. عصر کنونی به معنای واقع این نیاز را برای انسان خصوصا جوانان ایجاب کرده است تا به همان اندازه که به خوراک و رژیم غذایی جسم می اندیشد در رژیم غذایی روح و ذهن و پرورش آن توجه نشان دهد تا سلامت و ایمن و زنده بماند ؛ این بدان معنا است که امروز به همان اندازه که سیاست های اقتصادی داخلی و خارجی موجب سلامت فیزیکی جامعه است ، به همان اندازه توجه به مقوله کتاب،فیلم، آموزش و تولیدات فرهنگی مناسب،موجب سلامت اجتماعی و سلامت روان افراد یک جامعه است.جامعه ای که نداند، نیاموزد، نیاندیشد ،کتاب نخواند و گفت و شنود توامان را درونی نکند ، آن جامعه مانند انسان نابینا و ناشنوا و ناگویایی است که فقط خوردن و خوابیدن را بلد است و دیر یا زود توسط دیگری که می داند و می اندیشد و می گوید، مغلوب می شود. حقیقتا این جامعه با بعد حیوانی خود چه قدر متفاوت است؟ جوان امروز نیروی محرکه و مولد یک جامعه است که به اندازه آموزه ها و تامین نیازهای جسمی و فیزیکی، به مراتب بیشتر نیاز به آموزه ها و رفع نیازهای روحی و ذهنی داردکه تنها عرصه فرهنگ و فرهنگسازی برطرف کننده آن است. چه بسا جامعه یا جوانی که فرهنگ می داند ، اندیشیدن و گفت و شنود ومهارت آموخته است مشکلات معیشتی خود را راحت تر و به نحو صحیح تری مرتفع کند.

از سوی دیگر شعار رهبر انقلاب درآغاز سال 1400 بر “ تولید، پشتیبانی ها و مانع زدایی ها “تاکید داشته است که عرصه تولیدات فرهنگی از همین میدان های مهم و نوین تولیدی است که نیاز به پشتیبانی دارد.

 این مهم ما را بر آن داشت تا به مناسبت روز جوان و نیز تاکید رهبر انقلاب بر پشتیبانی از عرصه های تولیدی، با «میلاد رضوان فرد» یکی از مسئولان و جوانان موفق در حوزه نشر و تولید محصولات فرهنگی و هنری دراین باره به گفت و گو بنشینیم :

 

*میزان گرایش مردم به ویژه جوانان به حوزه محصولات فرهنگی خصوصا کتاب و کتابخوانی درسالهای اخیر چگونه بوده است؟
در سالهای اخیر متاسفانه به علت درگیری مردم با مسائل و چالش های اقتصادی ، وضعیت گرایش مردم به تولیدات فرهنگی مثل کتاب، چندان خوب نیست. این مساله سال به سال هم بدتر می شود و ما شاهد ریزش جوانان از حیطه کتابخوانی و تمایل بیشتر به فضای مجازی هستیم؛ به گونه ای که به مرز بحران نزدیک شده است.

 

*فکر می کنید با وجود افزایش سطح تحصیلی جوان امروز و اپیدمیک شدن تحصیلات دانشگاهی که بی شک باید زمینه گرایش بیشتر به این حیطه را پیدا کند ، چرا این مساله روال معکوس پیدا کرده و جوانان از حیطه کتاب و کتابخوانی گریزان هستند؟

 من فکر می کنم در حال حاضر مهم ترین مساله  دست و پا گیر شدن مسائل و چالش های اقتصادی است که برای ما درست کرده اند تا مانع رشد فکری ما شوند. انقدر مسائل بزرگتری سر راه مردم به ویژه جوان امروز وجود دارد که موجب می شود مسئولین و مردم حتی با وجود علاقه مندی کمتر به این مساله بپردازند. 

چرا که با وجود این همه مسائل اولیه پیش روی جوانان، دیگر مجالی باقی نمی ماند . ان شاالله از این مسائل اقتصادی و چالشها و تحریم ها و سایر موارد که برای کشور درست کرده اند با امید و تلاش عبور کنیم که بتوانیم راحت تر از مسئله وجوب فرهنگسازی در کشور صحبت کنیم. اما به ضرس قاطع عرض کنم زمانی که  شرایط بهتر شد  از برخی تنگناها عبور کردیم آنجا تازه  غفلتی ک در حوزه کتاب و آموزش و فرهنگسازی صورت گرفته است بیشتر خود را نشان می دهد و این باید مد نظر مسئولین آموزشی و فرهنگی در جامعه باشد.

 

*وضعیت حمایتی مسئولین فرهنگی از حوزه نشر در حال حاضر چگونه است؟

خب پیشتر از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ،حمایت های مادی و معنوی بیشتری صورت می گرفت و این انگیزه ناشران و نویسندگان و فضای اجتماعی را تحت تاثیر قرار می داد. از ناشران کتابهایی خریداری می شد و به رایگان در کتابخانه ها قرار می گرفت تا سرانه مطالعه و تبادل فرهنگی بیشتر شود. مردمی که توان خرید کتاب نداشتند از این کتابهای رایگان که وزارت ارشاد تهیه می کرد و در کتابخانه ها قرار می داد بهره می بردند و انصافا اثرگذار بود.

قبلا تعداد نمایشگاههای تولیدات فرهنگی  مثل کتاب، فیلم، کاست وغیره هم بسیار بیشتر از زمان کنونی بود. . امروز که با شما صحبت می کنم قیمت کاغذ بسیار گران شده ؛ این هم بر تولید کتاب اثر دارد هم به علت افزایش قیمت نهایی کتاب ، روی خرید آن و درنتیجه روی سرانه مطالعه و رشد فرهنگی اثر منفی گذاشته است. اینها همه علت هست.

 

*به نظر شما امروز مساله دسترسی مردم به ویژه جوانان به تولیدات فرهنگی مخصوصا کتاب ، حقیقتا سخت تر شده یا سهل تر ؟

ار یک جهت که تعداد کتابها بیشتر شده و کتابفروشی و ها و مانند آن اسان تر شده است از جهت دیگر با توجه به قیمت کتاب ها و مشکلت دیگر جوانان، مساله کتابخوانی را برایشان سخت تر هم کرده ایم. یک سری  جوانان که کتابخوان بودند با توجه به مسائل اقتصادی زندگ روزمره و حتی تحت تاثیر قرار گرفتن حوصله جوان امروز از این مشکلات،آنها هم به حیطه فرهنگ و روح ذهن خود و سلامت فکری کم توجه شده اند.

عده دیگری نیز از ابتدا کتابخوان نبودند، ما می خواستیم آن ها را بکشانیم سمت کتابخوانی؛ اما درمورد آن ها هم  با توجه به همین مشکلات ،آنگونه که واقع موثر باشد این کار را انجام نپذیرفت. امروزه واقعا علی رغم علاقه جوان امروز اما به علت مشکلات مختلف ، واقعا جریان عکسی دیده می شود و وضعیت کتاب نگران کننده است . قطعا دغدغه مسئولین هم رشد و تسهیل فرهنگی برای جوانان است و زحمتهای بسیاری هم کشیده شده است اما باید تلاش برای رفع این موانع ، امید به خدا با بهبود اقتصادی مخصوصا بعد از کرونا ، بیشتر شود.

*یکی از مهم ترین تولیدات فرهنگی در عرصه کتاب که برای نسل جوان جذابیت خاصی دارد و از رهگذر آن می توان هم به تولید فرهنگی خوب و پر بازده  دست یافت هم به آموزش و فرهنگسازی و توانمندسازی روحی جوانان همت گمارد، کتب داستان و رمان و فیلنامه و مانند آن است.آیا این مساله در افزایش گرایش به کتابخوانی می تواند موثر باشد و بیشتر چه نوع کتاب داستانی جوانان را جذب می کند؟
بله علاقه مندی به حیطه داستان درمیان جوانان خوب است. در رابطه با این سوال یک مساله مهم قابل ذکر است:نه تنها گرایش خود جوانان به خواندن داستان بلکه از سوی دیگر گرایش به کتابهای نگارش شده داستانی از سوی جوانان نیز جالب توجه است.

یعنی برای آموزش و بیان دغدغه یک نسل گاهی حرف از زبان خود آن نسل بهتر شنونده و خریدار پیدا می کند . من خودم بارها خواستم کتابی را به دیگران پیشنهاد کنم یا هدیه دهم از بین کتاب های مربوز به جوانان، معمولا افراد کتابی را انتخاب می کردند که خود جوان از نسل خودش یا دغدغه اش نوشته است تا کتاب یک نویسنده پیشکسوت که خواسته از جوانان بنویسد.

خود جوانان هم باید ورود کنند به این حیطه که گفته شد. نکته دیگر که در این جواب این سوال وجود دارد دسته بندی انواع خوانندگان کتاب است که روی گرایش به کتابها اثر گذار است. مثلا خواننده حرفه ای داستان ، داستان بلند و رمان را انتخاب می کند اما کسی که کم سن تر است و تازه وارد حیطه تولیدات فرهنگی و کتاب و کتابخوانی می شود گاهی کتاب  داستان مینیمال و کوتاه را ترجیح می دهد که آنهم به همان علتی است که عرض کردم.

 

*نقش فضای مجازی در این میان چیست؟

نقش فضای مجاری  را هم نباید دست کم گرفت. فضای مجازی در این بین بسیار اثر گذار بوده است و جهت داده است. فضای مجازی برای جوان تولید ذائقه و تغییر ذائقه می کند. وقتی ما برای آن ها پیشنهادی نداشته باشیم که چه بخوانند، از کجا کتاب ارزان تر تهیه کنند و تبلیغات و راهنمایی های لازم را در حیطه فرهنگ به ویژه کتاب و فیلم ومانند آن نداشته باشیم تا علاقه مندی ایجاد کنیم ، موبایل و فضای مجازی این کار را انجام می دهند و به آنها خط مشی می دهند که چه ببینند کجا برایشان جالب تر است و مانند آن. جوانها امروز به واسطه شرایط زندگی آسان تر و در دسترس بودن فضای مجازی و جذابیت آن در بسیاری موارد از همین فضا تاثیر می پذیرند

 

*در پایان نکته دیگری دارید؟

باید توجه کرد اگر مردم در حیطه فرهنگی رها شوند فاصله بیشتری بین مردم و کتاب خواهد افتاد . یک خاصیتی ک وجود دارد این است که مردم متاثر از آنچه به آنها عرضه می شود و برای آنها برنامه ریزی می شود عمل می کنند.مسئولان ما خدا رو شکر دغدغه فرهنگ و کتابخوانی دارند ، پس باید تلاش شود در کنار یکدیگر هرچه بیشتر این موانع جهت رشد فرهنگی و توانمندسازی روحی جوانان مرتفع شود./ پایان