مثلث کودتا در اردن؛ از فساد زمینه ای تا نفوذ!

♦به گزارش سلام نیوز ناآرامی اخیر در اردن و اقدام به کودتایی که گفته می شود سقوط کرده است، سوالات بسیاری را درباره چرایی و اهداف و عاملان اصلی پشت پرده آن مطرح کرده است و از سه تئوری یا سه رکن مهم پرده بر می دارد که :«ریشه انواع فساد در بدنه حکومت پادشاهی اردن» به عنوان عامل تشدید کننده، «دست ها و عاملان اصلی و فرعی» به عنوان طراحان و محرکان کودتا و در رکن سوم «نفوذ به ارکان و شخصیت های داخلی» و سوء استفاده از آنان توسط تحلیلگران منطقه ای به صورت جداگانه مطرح شده است.

خبرگزاری فرانسه می نویسد که رسانه های اردن بیان کرده اند ولیعهد سابق در “توطئه ای از پیش تعیین شده” با احزاب و گروههای خارجی ارتباط برقرار کرده است و تئوری «نفوذ» جهت کودتا بسیار قوی است ؛ مساله ای که ولیعهد سابق آن را نپذیرفته است.

معاون نخست وزیر اردن روز یکشنبه گفت: برادر ناتنی پادشاه«شاهزاده حمزه» با عناصر خارجی به دلیل توطئه ای برای ایجاد بی ثباتی در کشور ارتباط برقرار کرده و مدتی تحت تحقیق بوده است.

«ایمن صفدی» وزیر خارجه اردن  نیز به خبرنگاران گفت که توطئه در “ساعت صفر” خنثی شده است و خبر از سقوط کامل کودتا داده است.

صفدی در ادامه با بیان اینکه حدود 14 تا 16 نفر دستگیر شده اند به یکباره نبودن کودتا و طراحی طولانی مدت از پیش تعیین شده اشاره کرده و می گوید: مشخص شده است که آنها از نوعی طراحی و برنامه ریزی از پیش تعیین شده به مرحله عمل کنونی رسیده اند .

 این حادثه بی سابقه نگرانی ها را در مورد ثبات در کشوری که به عنوان یک متحد اصلی غربی ها  شناخته می شود ، ایجاد کرده و پشتیانی از عبدالله را در پی داشته است.

 

*ولیعهد سابق : فساد در سیستم پادشاهی است / من عامل کودتا نیستم!

خبرگزاری فرانسه نوشت که حمزه در بیانیه ای که در حبس خانگی در جلوی دوربین قرائت کرد، حکومت پادشاه کنونی را به فساد و بی کفایتی متهم کرد.

حمزه در فیلم خود گفت که علنا او را در بازداشت خانگی نگه داشته اند؛ او  رئیس ارتش پادشاهی را ملاقات کرده و به او گفته است که نمی تواند بیرون برود ، با مردم ارتباط برقرار کند یا با آنها ملاقات کند.

وی گفت تلفن و سرویس اینترنت او قطع شده و اینترنت ماهواره ای وی که برای ضبط پیام استفاده می شد نیز در حال قطع شدن است.ایا اینها حبس خانگی نیست؟

حمزه همچنین گفت: به او گفته شده است که به خاطر شرکت در جلساتی که پادشاه در آن مورد انتقاد قرار گرفته است مجازات می شود ؛درحالی که پیوستن یا نپیوستن او به انتقادات ظاهرا مهم نیست.

حمزه سپس بدون آنکه نام شاه را ببرد به حاکمیت حمله کرده و ضمن انتقاد شدید از آن گفته است که زندگی و عزت و آینده دهها میلیون نفری که اینجا زندگی می کنند برای او مهمتر از منافع شخصی و منافع مالی است؛ هرچند معتقد به فساد در سیستم مستقیم حکومتی است.

وی افزود:من در هیچ توطئه یا سازمان شیطانی یا گروه تحت حمایت خارجی ها نیستم .

حمزه  شخصیتی محبوب در اردن  در سال 2004  پنج سال پس از پادشاهی عبدالله ، از عنوان سلطنت ولیعهد محروم شده بود.

 

*وزیر خارجه اردن: توطئه گران تحت رصد بودند

وزیر خارجه اردن گفت كه مأموران اطلاعاتی مدتی بود توطئه گران را رصد می كردند و نگرانی های خود را با شاه درمیان گذاشته بودند.

وی گفت كه از حمزه خواسته شد تمام این فعالیتها و حركاتی را كه اردن و ثبات آن را تهدید می كنند متوقف كند ، اما وی نپذیرفت.

صفدی گفت: کشورهای خارجی که در این کودتا دخیل بوده اند هنوز شناسایی نشده اند.

اما وی گفت كه «باسم عوض الله » مقام ارشد دیرینه ای كه در چندین كشور عربی حاشیه خلیج فارس روابط تجاری دارد ، در این ماجرا دست داشته و قصد داشته این كشور را ترك كند.

وی همچنین گفت عوض الله سعی در تهیه محلی برای فرار همسر حمزه داشته است.

 

*واکنش ها به کودتا و پشت پرده آن

«لبیب کامهاوی» تحلیلگر اردنی ضمن تاکید بر محوریت ولیعهد سابق در همکاری با عوامل بیرونی در کوتا گفت : حمزه با نشان دادن اینکه ممکن است جایگزینی برای پادشاه طولانی مدت اردن باشد ، از بسیاری خط قرمزها عبور کرده است.

وی به AP گفت: این چیزی نیست كه شاه آن را قبول یا تحمل كند.به همین دلیل است که اکنون شاهد آنچه اتفاق افتاده هستیم. این پرونده اکنون کم و بیش بسته شده است و کسی نیست که باور کند او عامل نیست. 

اوایل روز یکشنبه ، مادر حمزه ، ملکه نور ، برخی عوامل دخیل را «قربانیان بی گناه» خواند و با آنان ابراز همدردی کرد. وی گفت که برای آنان دعا کرده وامیدوار است حقیقت و عدالت روشن و برقرار شود تا تهمت ها علیه پسر وی و برخی دیگر زدوده شود.

 

برخی کشورهای خلیج فارس نیز در اقدامی مشترک بیان کردند که در کنار عبدالله ، پادشاه کنونی اردن هستند و کودتا را نهی می کنند.

بحرین ، کویت ، عمان ، قطر و امارات متحده عربی بطور مشابه بیانیه هایی را در حمایت از عبدالله صادر کردند.جمهوری اسلامی ایران نیز در حمایت از صلح و ثبات و قانون در واکنش نسبت به کودتای اردن صحبت کرد.

«ند پرایس»سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده نیز گفت : ملک عبدالله شریک اصلی ایالات متحده است و از پشتیبانی کامل ما برخوردار است.

 

آیا محمد بن سلمان یکی از دستهای پشت پرده است؟

 آژانس خبری مطبوعاتی سعودی گفت که دربار پادشاهی سعودی از تلاش های ملک عبدالله “برای حفظ امنیت و ثبات و خنثی کردن هرگونه تلاش برای تأثیر مثبت بر کودتا” پشتیبانی می کند.این درحالی است یک روزنامه صهیونیستی روز گذشته از ارتباط و دست داشتن “محمد بن سلمان” ولیعهد سعودی در این کودتا سخن گفت؛ مساله ای که هنوز اثبات نشده است. 

حسین دیرانی ، تحلیلگر معروف عرب در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت که یکی از دلایل اصلی کودتا و شاید مهم ترین علت این بود که پادشاه اردن گزینه مقابل بن سلمان در اداره مسجد الاقصی و اعمال قدرت و نفوذ در این منطقه است.

دیرانی تاکید کرد مخالفت پادشاه اردن در طرح معامله قرن ، دست بن سلمان را در مقاصدی که از این طریق دنبال می کرد، نیز بسته بود.

مکانیزم عمل طرح معامله قرن به خوبی از نوعی هندسه سازی در منطقه پرده بر می دارد که بانیان و طراحان آن نه از آن سخن گفته اند و نه نسبت به این شائبات واکنش نشان داده اند و آن را صرفا طرح سیاسی اقتصادی بین طرفین فلسطینی و صهیونیستی دانسته اند . اما حرکت هدفمند و مداخله معامله قرن در معاملات و مهره های منطقه ای چیزی خیلی فراتر از این ادعا را نشان می دهد و شائبه دست کم تحریک عناصر داخلی در کودتای اردن را تقویت می کند.

 

*رژیم صهیونیستی پای خود را کنار کشید

 برخی تحلیلگران منطقه ای نیز رژیم صهیونیستی را دست دیگر دخیل در این کودتا دانسته و بر این باورند این کودتا یک پیام به پادشاه اردن مبنی بر ناایمن بودن موقعیت فعلی وی و تبعات مخالفت با رسمیت و قدرت رژیم صهیونیستی و طرح های آن در منطقه است.

این در حالی است که «بنی گانتز» وزیر دفاع اسرائیل ، روز گذشته طی پیامی اردن را «متحد استراتژیک» خواند و آشفتگی و بی قانونی را به عنوان “موضوع داخلی اردن” رد کرد و از این مجرا تلاش کرد ظن های موجود را از روی خود بردارد.