♦به گزارش سلام نیوز خداوند به مؤمنان و شایسته کاران وعده داده است که آنان را جانشینان زمین قرار دهد، دینی که برای آنها آن را پسندیده است، مستقر سازد. دوران خوف آنان را تبدیل به امنیت نماید تا بدون هیچ ترس و واهمه ای خدای خویش را بپرستند و اطاعت غیر خدا را گردن ننهند ودر ایمنی زندگی بگذرانند. همانگونه که می فرماید :
وعد الله الذین آمنوا منکم و عملوا الصالحات لیستخلفنهم فی الأرض و لیمکنن لهم دینهم الذی ارتضی لهم و لیبدلنهم من بعد خوفهم أمنا یعبدوننی لا یشرکون بی شیئاً. (1)
به دنبال طرح این آیات و بسیاری آیات دیگر در قرآن مجید، پیامبر(ص) از همان ابتدا مسلمانان را به حکومتی جهانی به رهبری یکی از فرزندانش که همنام و هم کنیه اش بوده خبر داده است.(2)
و روایات فراوانی که از ایشان نقل شده مردم و مسلمانان را به این حکومت الهی آشنا کرده و معصومان با تبیین مسائل بیشتری به همه ابعاد آن پرداخته اند. به گونه ای که به جرآت می توان گفت: تمام احادیث اسلامی درباره امام مهدی(ع) با زمینه سازی کاملاً مرتبط است.
حال وقتی روایات اسلامی ما را در مسیر تحقق این حکومت جهانی تربیت می کند خود ما چگونه می توانیم زمینه ساز این مسئله بسیار مهم باشیم؟ یا به بیان بهتر “فرهنگ و آداب انتظار” چیست؟
به برخی از آن ها اشاره می کنیم:
شناختن و شناساندن ولی عصر(عج)
مسئله شناخت امام زمان(عج) از مسائل ضروری است که به تعبیر روایات، اگر کسی امام زمان خویش را نشناسد به مرگ جاهلیت مرده است.
امام موسی بن جعفر(ع) فرمود: امام، حجت بندگان است و هرکه او را رها کند #گمراه می شود و هر که با او باشد نجات می یابد و رستگار می گردد.(3)
به همین جهت است که در دعا می خوانیم:
..خدایا حجتت را به من بشناسان وگرنه از دین خود گمراه خواهم شد، خدایا مرا به مرگ جاهلیت نمیران.
بدون شک شناخت امام زمان فقط به معنای دانستن و معرفی کردن نام و تبار و القاب ایشان نیست ؛بلکه به معنای درک منزلت، جایگاه امام در جامعه اسلامی و اهداف و آرمانهای ایشان و تلاش برای معرفی صحیح به اطرافیان است. و این کار باید از طریق منابع معتبر اسلامی،فقیه و عالم به این حوزه باشد.
بخش اعظمی از ترس مردم نسبت به امام زمان و ظهور ناشی از جهل و عدم شناخت امام و اهداف ایشان است. با شناخت صحیح رغبت و اضطرار افراد بیشتر شده که خود عاملی در مسیر ظهور است.
♦حال چرا معرفت و شناخت به حضرت مهم است تا حدی که افراد صرف محبت به امام زمان بدون شناخت و معرفت نسبت به ایشان نمی توانند خود را یک منتظر واقعی بدانند؟ با توجه به روایات این اهمیت را بررسی می کنیم:
1-علت خلقت انسان است:
امام صادق (ع):
ای مردم، خداوند –عزّوجلّ- بندگان را نیافرید مگر برای این که او را بشناسند؛ و هنگامی که او را شناختند عبادتش کنند؛ و وقتی او را عبادت کردند به برکت این عبادت، از عبادت غیر او بی نیاز شوند.
مردی پرسید: ای پسر رسول خدا، پدر و مادرم به فدایت، شناخت خدا چیست؟ حضرت فرمودند:
این است که اهل هر زمانی، امامی را که باید از او فرمان ببرند، بشناسند.(4)
2- نشانه ایمان است:
ابان بن تغلب می گوید:
از امام صادق (ع) پرسیدم: اگر کسی تمام امامان را بشناسد ولی امام زمانش را نشناسد، آیا مؤمن است؟
حضرت فرمودند: خیر.
دوباره پرسیدم: آیا مسلمان هست؟! حضرت فرمودند: بله(5)
3- شرط قبولی اعمال است:
معاویه بن عمار از امام صادق (ع) در مورد آیه: «و برای خدا، نام های نیک است؛ خدا را به آن نام ها بخوانید» (اعراف180) سؤال کرد، حضرت فرمودند:
به خدا قسم ما نام های نیکوی پروردگاریم که هیچ عملی را خداوند از بندگانش قبول نمی کند مگر آن که ما را بشناسد.(6)
4-دلیل دوری از عذاب سخت است:
در کتب معتبره علما زیارتی برای امام زمان (عج) ذکر شده است که در آن می خوانیم:
هرکس از ولایت تو روی بگرداند و نسبت به شناخت تو جاهل باشد (و در نتیجه) دیگری را به جای تو برگزیند، خداوند او را به صورت در آتش می افکند و هیچ عملی را از او قبول نمی کند و در قیامت برای او وزن و ارزشی قائل نمی شود.
انتظار فرج:
*آیا درک درستی از انتظار داریم؟
از دیگر موارد زمینه سازی ظهور امام زمان(عج) انتظار فرج است، انتظاری که پیامبر و معصومین ما را به آن دعوت کرده اند، انتظاری که در روایات، برترین اعمال و بهترین عبادت مؤمنان شمرده شده است، انتظاری که به تعبیر امام صادق(عج) اگر شخص درحال انتظار بمیرد شهید خواهد بود، اگر چه در بستر هم مرده باشد.(7)
حال باید دید معنای دقیق انتظار چیست؟
مقام معظم رهبری فرمودند: انتظار فقط به معنای اشک و آه نیست بلکه انتظار یعنی حرکت سازنده در مسیر ظهور(8)
منتظِر کسي است که اميدوار به رحمت الهي بوده و ناراحت و معترض از وضع نامطلوب است، به ظهور امام عصر (عج) يقين داشته و چشم به راه و امامده ياري اوست، چنين فردي منتظر ناميده مي شود.(9)
اهميت انتظار در چیست؟ و چرا تاکید بر این است که مفهوم انتظار درست درک شود؟
1-انتظار، زمينه‌ساز ظهور
2-انتظار، مانع از نااميدي
3-انتظار، مانع تسلط دشمنان
4_انتظار سبب دوری از گناهان
و بسیاری اثرات دیگر
ايجاد حالت انتظاردر انسان و تبدیل فرد به یک ” منتظر واقعی “، مستلزم مقدماتي است که با فراهم شدن آنها به معنای واقعی انتظار نزدیک می شویم.
مهم ترين مقدمات چهار عامل زیر هستند:
مهم ترين مقدماتی که باعث نزدیک شدن به مفهوم واقعی انتظار می شود، چیست؟
1- یقين به ظهور حضرت:
هر قدر علم و يقين شخص به ظهور امام زمان (عج) عميق تر باشد، انتظارش نسبت به آن بيشتر است. وجود عقيده و باور به آمدن مهدی موعود بر شدت انتظار مي افزايد.
2- نزديک دانستن امر ظهور:
يقين داشتن انسان به اصل ظهور کافي نيست؛ بلکه اگر وقوع آن را در آينده اي نزديک ببيند؛ انتظار بيشتر شده و تا در احاديث اهلبيت(ع) آمده امر ظهور را دور نپنداريد، تا انتظار شديد تر شود. اينکه امام صادق(ع) فرموده اند: « آنها (کافران و ناباوران) ظهور امام را دور ميبيند ولي ما آن را نزديک مي بينيم.»(10)
براي پیدایش و تشديد حالت انتظار واقعی در مومنان است هر چند که زود تر دانستن امر ظهور عامل مهمی به شمار می رود چرا که فردی که ظهور را نزدیک می بیندمیل کمتری به گناه پیدا می کند و این در سازندگی او اثر گذار است.
3- اشتیاق به ظهور امام (ع):
فرد معتقد به ظهور امام، هر مقدار ظهور موعود را دوست داشته باشد، بر شدت انتظارش افسوده شده و براي ظهور لحظه شماري مي کند؛ زيرا که تصور روشني از زمان ظهور دارد. اما این عامل هم تا حد زیادی بستگی به این دارد که فرد تا چه اندازه نسبت به امام خود و اهداف ایشان شناخت و معرفت داشته باشد تا بر اثر شناخت از خوبی های زمان ظهور ،رغبت او دو چندان شود.
4- محبت به امام زمان (عج):
با وجود علاقه، محبت دل بستگي فراوان درون فرد معتقد نسبت به امام، انتظارش نسبت به ظهور آن حضرت شديد تر خواهد بود و باعث ايجاد حالت انتظار در فرد می شود.(11)
محبت به امام زمان عج در کنار کسب معرفت از عوامل نزدیکی هرچه بیشتر به امام زمان عج است:
وظیفه مهمی كه منتظران آن حضرت دارند این است كه باید دوستى و محبت امام عصر(عج) را در خود ایجاد كنند و آن را افزایش دهند. بدیهى است تا انسان از میهمان خویش خوشش آید و نسبت به او محبت نداشته باشد – هر چند هم كه او رابشناسد – نمى تواند واقعاً منتطر امدن او باشد؛ اگر انسان از میهمان خود بدش آید، چگونه مى تواند منتظر قدم او باشد و خود را براى پذیرایى از او آماده كند.
پس تا محبت به امام زمان(عج) در وجود كسى شكل نگرفته و اظطرار در او ایجاد نشده باشد، او نمى تواند به وظایف منتظران واقعى عمل نماید. محبت به امام زمان(عج) وظیفه اى است كه پیامبر اكرم ص نیز به دستور خدا از ما خواسته است؛ آنجا كه در قرآن كریم مى فرماید: «قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبى»(12)
این همان چیزی است که خداوند بندگانش را که ایمان آورده و اعمال صالح انجام داده‌اند به آن نوید می‌دهد! بگو: «من هیچ پاداشی از شما بر رسالتم درخواست نمی‌کنم جز دوست‌داشتن نزدیکانم [= اهل بیتم]؛ و هر کس کار نیکی انجام دهد، بر نیکی‌اش می‌افزاییم؛ چرا که خداوند آمرزنده و سپاسگزار است.
امام صادق (ع) فرمودند:
«تَوَقّع أمر صاحبک ليلکَ و نهارَک»؛
شب و روز در انتظار ظهور امام (عج) باش!(13)
پیامبر اکرم (ص):
أفضل الاعمال اُمتي إنتظار الفرج
بهترین اعمال امت من همانا انتظار فرج است.(14)
امام محمد تقی(ع):
قائم همان مهدي است، کسي که #واجب است در غيبتش #انتظارش بکشند و در ظهورش او را اطاعت کنند و او سومين از فرزندان من است و سوگند به کسي که محمد را به نبوت مبعوث فرمود و ما را به امامت مخصوص گردانيد، اگر از عمر دنيا جز يک روز باقي نمانده باشد، خداوند آن روز را آن قدر طولاني گرداند تا در آن روز قيام کند و زمين را همچنان که آکنده از ظلم و جور شده باشد، پر از عدل و داد نمايد.
امام جواد (ع) فرمودند:
قائم ما همان مهدی است که #واجب است در زمان غیبتش در انتظار او بود.(15)
*ضرورت خودسازی
یکی از مسائل اساسی درخصوص زمینه سازی برای ظهور، مسئله خودسازی یاران حضرت مهدی(عج) است.
کسانی که می خواهند جزو یاوران و یاران حضرت حجت باشند باید خود را به مرتبه ای از تهذیب و کمال و خودسازی برسانند تا بتوانند لیاقت همراهی و یاوری آن حضرت را داشته باشند. این خودسازی می تواند تدریجی و با ترک پلکانی گناهان باشد.
بدون شک کسی که در مسیر مبارزه و کنترل نفس و دوری از گناهان است در مسیر کمک به امام زمان خود قدم بر می دارد.
مسلما حضرت با افراد خودساخته خواهد توانست به رفع ظلم و اصلاح جوامع بپردازد !
آیت الله بهجت در رابطه با اهمیت خودسازی و تلاش برای ترک گناه می فرماید:
《اگر برای فرج دعا می کنید و تلاش می کنید تا گناهی را برای فرج ترک کنید، علامت آن است که هنوز ایمانتان پابرجاست.》(16)
امام مهدی عج نیز در حدیثی به اهمیت تلاش برای تهذیب نفس و دوری از گناه در مسیر خودسازی تاکید می کنند:
هر يك از شما بايد به آنچه كه او را به دوستى ما نزديك مى‌سازد، عمل كند و از آنچه كه خوشايند ما نبوده و خشم ما در آن است، دورى گزيند.(17)
*زمینه سازی اجتماعی
مبارزه باگناهان،انحرافات و کجروی ها در سطح جامعه:
یکی از دلایل غیبت امام عصر(عج) وجود گناهانی است که در جامعه به آنها دامن زده می شود.
زمانی که یک هواپیما قصد فرود دارد باید باند اماده باشد…و بدون شک هواپیما برروی زمین سنگلاخی فرود نمی آید چرا که واژگون می شود!
برای تحقق ظهور و برپایی جامعه آرمانی که وعده داده شده است نیز باید جامعه از سنگلاخ گناه و انحراف پاک شود تا آماده برپایی عدالت حقیقی گردد.
اینجاست که مبارزه با گناهان زمینه ای است برای ظهور امام.
زیرا یکی از اهداف بسیار مهم امام مبارزه با انحرافات و کجرویها و ریشه کن کردن مفاسد است. امام می آید تا به ظلم و ستم فرجام داده و عدل و داد را روی زمین بگستراند و به همین علت اگر در مسیر همین هدف حرکت کنیم و خود را مشتاق برپایی این جامعه نشان دهیم این مهم زودتر اتفاق می افتد! شما حتی اگر درصدد مبارزه و حذف یک گناه اجتماعی کوچک هم برآیید کمک به آقا امام زمان عج است. امر به معروف و نهی از منکر سلاحی است که در اختیار همه است البته به شرط استفاده صحیح از آن.
امام مهدی (عج) در بیانی به لزوم اتحاد در مسیر اصلاح و خواست جمعی اشاره می کنند و می فرمایند:
اگر شيعيان ما ـ كه خداوند آنها را به طاعت و بندگى خويش موفّق بدارد ـ در وفاى به عهد و پيمان الهى اتحاد و اتفاق مى‌داشتند و عهد و پيمان را محترم مى‌شمردند، سعادت ديدار ما به تأخير نمى‌افتاد و زودتر به سعادت ديدار ما نائل مى‌شدند.(18)
حجت الاسلام پناهیان در این رابطه می فرمایند:
(زمینه سازی برای ظهور یعنی کار تشکیلاتی. اگر یاد گرفتیم چگونه کنار یکدیگر کار درست و موثر برای تبلیغ شیعه انجام دهیم آن زمان است که گامی در این مسیر آنهم به نفع خودمان برداشته ایم.)
مقام معظم رهبری:
ما که منتظر امام زمان هستیم، باید در جهتی که حکومت امام زمان تشکیل خواهد شد، زندگی امروز را در همان جهت بسازیم و بنا کنیم.
البته، ما کوچکتر از آن هستیم که بتوانیم آن گونه بنایی را که اولیای الهی ساختند یا خواهند ساخت، بنا کنیم؛ اما باید در آن جهت تلاش و کار کنیم.
هر گامی در این مسیر در سطح اجتماع حرکت به سمت ظهور است؛ هرکس هم بنا به توانش .
تلاش برای تشکیل خانواده های اسلامی، ایجاد رفاه و عدالت اقتصادی در سطح جامعه،حرکت در مسیر رشد و پیشرفت ،کارهای جهادی و فرهنگی همه حرکت در مسیر رسیدن به قله است.
یک زنی که سواد ندارد اما با تمام توانش در حال مراقبت از مرزهای خانواده خود است او یک جهادگر در مسیر تحقق جامعه مهدوی است…
(بیانات مقام معظم رهبری،1382/4/6 در بین طلاب حوزه علمیه قم)
*دعا برای فرج:
يکي ديگر از وظايفي که بنابه سخن شخص امام زمان (عج) بر عهده‌ي منتظران و عاشقان ایشان است دعا براي تعجيل فرج است.
از آن‌جايي که دعا، یک عمل عبادي و نوعي خواستن است، برخاسته از مفهوم واقعي انتظار است به همين دليل جزء تکاليف منتظران مي‌باشد.
دعا هم دارای شرایط و هم اثرات شگرفی است.
شرایط دعا را جناب محدث قمی چنین بر می شمارند:توبه (پشیمانی از گناه و تصمیم بر دوری از گناه و..)، خضوع و خشوع قلبی در مقابل پروردگار، ابراز نیاز و اظطرار، امید به حاجت روایی،ترجیحا دسته جمعی و….
دعا کردن براي تعجيل در فرج امام زمان (عج) داراي اثرات و نتایج فراونی است: اطاعت از فرمايش حضرت ولي عصر، اظهار محبت قلبي، نشانه‌ي انتظار، زودتر واقع شدن امر فرج، رفع عقوبت از اهل زمين، برخورداري از ثواب احسان به حضرت صاحب الزمان، ثواب شهيد شدن در زير پرچم حضرت مهدي (عج)، دفع بلاء، دعاي بیشتر حضرت مهدي در حق دعا کننده، برتري دعاي هنگام غيبت بر دعاي هنگام ظهور، رستگاري به شفاعت حضرت زهرا (عج) و نيز موارد ديگر(19)
امام عصر (عج) در توصيفي که خطاب به اسحاق ابن يعقوب صادر شده مي‌فرمايند:
براي تعجيل در فرج بسيار دعا کنيد، همانا در آن، گشايش کار شما هست.
دعا کردن، شرط رهايي از فتنه‌هاي عصر غيبت و اتمام هرگونه ظلم و فساد است، در اين باب حديثي از امام حسن عسکري (ع) را ببینیم که مي‌فرمايند:
《به خدا سوگند، او غيبتي خواهد داشت که در آن، تنها کساني از هلاکت نجات مي‌يابند که خدا آنها را بر قول به امامتش ثابت قدم داشته و در دعا براي تعجيل در فرج موفق نموده است.》(20)
اهمیت و جایگاه دعاهای ما در مسئله ظهور:
امام صادق ع فرمود: اي زراره! اوست که مومنان انتظار (ظهور) او مي‌کشند…
زراره گفت که فداي تو شوم اگر آن زمان را دريابم در آن زمان چه کار بکنم؟ فرمود: که اگر آن زمان را دريابي بسیار در امر ظهور دعا کن و بر اين دعا مداومت نما: 《اَللهمَّ عَرِّفنِي نَفسَک فَانَّکَ إن لَم تُعَرِّفنِي نَفسَک لَم أعرِف نَبيَّک أللهُمَّ عَرِّفنِي رسولَکَ فَأنََّکَ إن لَم تُعرِّفنِي رَسولَکَ لم أعرِفُ حُجَّتَکَ أللهُّمَ عَرََّفنِي حَجَّتَکَ فإنَّکَ إن لَم تُعَّرِفنِي حَجَّتِکَ ضَلَلتُ عَن دِينِي》
توجه به روایات ختلف که باهم مرور کردیم و نیز حکم عقل زمینه سازی برای ظهور و تشکیل دولت کریمه امام زمان (عج) مهم ترین وظیفه و رسالت ما است .
و مسلمانان در راستای تحقق این آرمان بزرگ و بیرون آمدن حضرتش از پس پرده غیبت هیچ اقدامی نخواهند کرد تا زمانی که او و اهدافش را بشناسند؛ و بدانند که چگونه خواهد آمد و برای چه ظهور خواهد کرد؟ و چگونه باید قبل از ظهور و بعد از ظهور ایشان را یاری نمایند.
غیبت خورشید تابان، شیعیان تقصیر ماست
این که باشد آن امام از ما نهان تقصیر ماست
با چنین وضعی که ما داریم و از او غافلیم
گر نمی گردد فرج در این زمان تقصیر ماست
حضرت در غیبت صغری به علی بن مهزیار اهوازی فرمودند:
ما شبانه روز چشم به راه تو بودیم، چرا دیر پیش ما آمدی؟
*منابع :
55 نور
اصول کافی،ج2،ص67
بحارالانوار،ج13،ص341
بحارالانوار، جلد23 صفحه83؛به نقل از: علل الشرائع
بحارالانوار، جلد23 صفحه96؛ به نقل از: کمال الدین و تمام النعمه
اصول کافی، کتاب التوحید، باب النوادر، حدیث4
7.مفاتیح الجنان، زیارت حضرت صاحب الأمر (ع)
8.بیانات،1380/11/3
9.(شيوه هاي ياري قائم ال محمد، ص146-145)
10.(اصول کافی،ج1،ص74)
11.شیوه های یاری قائم آل محمد،حجت الاسلام رشوند، ص99/بشارت ،ج7، ص112،ح 2
12.سوره شورى: آیه 23
13. بحار الانوار، ج 50، ص 317
14. بحار الانوار، ج 52، ص125
15.کمال الدين،ص213،ح1376
16.(در محضر آیت الله بهجت، جلد1 صفحه363)
17.(توقیعات شریف، جمع اوری و شرح آیت الله همدانی،ص143)
سلام نیوز اخبار روز ، بین الملل ، حقوق بشر ، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی جهان اسلام، صلح و عدالت و کنفرانس ها
